Hiện nay, thoái hóa khớp gối đang có xu hướng gia tăng ở những người trẻ tuổi do lối sống thụ động, ít vận động cùng chế độ dinh dưỡng không khoa học. Nếu không điều trị sớm, bệnh có thể gây tàn phế suốt đời khi không thể đi lại được.
Chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt cho người bị thoái hóa khớp gối rất quan trọng để giảm bớt cơn đau, cải thiện chức năng khớp, và ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh. Dưới đây là một số hướng dẫn:
1. Chế độ dinh dưỡng:
- Ăn nhiều thực phẩm chống viêm:
- Omega-3: Các nguồn thực phẩm như cá hồi, cá mòi, hạt lanh, hạt chia giúp giảm viêm và hỗ trợ khớp.
- Trái cây và rau quả: Các loại thực phẩm này giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, E, beta-carotene giúp bảo vệ mô sụn. Các loại rau lá xanh, cà rốt, bông cải xanh rất tốt.
- Quả mọng (berries): Dâu tây, việt quất, mâm xôi chứa anthocyanins, một chất chống viêm tự nhiên.
- Collagen và glucosamine: Các thực phẩm hỗ trợ tái tạo sụn và cải thiện sự linh hoạt của khớp.
- Collagen có thể được tìm thấy trong các thực phẩm như súp xương, hoặc bổ sung bằng các viên nang hoặc bột collagen.
- Glucosamine: Có trong các thực phẩm như hải sản (tôm, cua) hoặc có thể bổ sung dưới dạng viên uống.
- Vitamin D và Canxi: Hỗ trợ sức khỏe xương và phòng ngừa loãng xương.
- Các nguồn thực phẩm giàu canxi bao gồm sữa, sữa chua, phô mai, rau cải xoăn, đậu hũ.
- Vitamin D có thể được bổ sung qua ánh sáng mặt trời, thực phẩm như cá béo (cá hồi, cá thu), lòng đỏ trứng, hoặc qua viên bổ sung.
- Giảm thực phẩm có tác động viêm:
- Đường và thực phẩm chế biến sẵn: Tránh thực phẩm có nhiều đường tinh luyện và các loại thực phẩm chế biến sẵn có thể tăng mức độ viêm trong cơ thể.
- Chất béo bão hòa và trans fat: Cắt giảm các thực phẩm có chứa chất béo bão hòa (thịt mỡ, sản phẩm sữa đầy đủ béo) và chất béo trans (thực phẩm chiên, bánh ngọt công nghiệp).
2. Chế độ sinh hoạt:
- Tập thể dục nhẹ nhàng:
- Đi bộ: Đi bộ nhẹ nhàng, đặc biệt là trên bề mặt mềm như cỏ hoặc sân cỏ có thể giúp cải thiện sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp gối mà không gây căng thẳng quá mức.
- Bơi lội: Tập bơi hoặc các bài tập dưới nước giúp giảm trọng lực tác động lên khớp, làm giảm đau và cải thiện sự linh hoạt.
- Yoga hoặc Pilates: Giúp tăng cường cơ bắp, cải thiện sự linh hoạt và giảm căng thẳng cho các khớp.
- Tập thể dục thăng bằng: Các bài tập thăng bằng giúp cải thiện sự ổn định của khớp gối và giảm nguy cơ té ngã
- Giảm tải trọng lên khớp gối:
- Giảm cân nếu thừa cân: Mỗi kg thừa cân có thể tạo ra khoảng 4-6 kg thêm lực lên khớp gối khi đi bộ.
- Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Chân đệm, gối bảo vệ hoặc các dụng cụ hỗ trợ có thể giảm áp lực lên khớp gối khi di chuyển.
- Nghỉ ngơi hợp lý:
- Tránh căng thẳng cho khớp gối, không nên đứng hoặc ngồi lâu trong một tư thế. Cần nghỉ ngơi và thay đổi tư thế thường xuyên.
- Tránh các hoạt động mạnh như nhảy, chạy hoặc mang vác nặng, có thể gây tổn thương thêm cho khớp.
- Sử dụng phương pháp trị liệu:
- Nhiệt trị liệu (chườm nóng) hoặc lạnh trị liệu (chườm đá) có thể giúp giảm đau và viêm.
- Massage hoặc châm cứu có thể giúp giảm đau và thư giãn cơ bắp.
3. Các phương pháp hỗ trợ khác:
- Bổ sung thực phẩm chức năng: Một số người dùng glucosamine, chondroitin, MSM (methylsulfonylmethane) hoặc dầu cá để hỗ trợ sức khỏe khớp.
- Điều trị y tế: Các loại thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc acetaminophen có thể giúp giảm đau. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thường xuyên.
4. Theo dõi sức khỏe định kỳ:
- Thường xuyên kiểm tra sức khỏe khớp với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để theo dõi sự tiến triển của bệnh và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt phù hợp.
Tuân thủ một chế độ dinh dưỡng hợp lý và duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh sẽ giúp giảm đau và bảo vệ khớp gối khỏi tình trạng thoái hóa thêm.