Các triệu chứng cảnh báo trật khớp gối gồm:
- Đau đầu gối. Đây là dấu hiệu trật khớp gối phổ biến nhất. Cơn đau đặc biệt nghiêm trọng hơn khi người bệnh vận động, dù chỉ là những động tác đơn giản như đi bước nhỏ hoặc đứng thẳng
- Biến dạng đầu gối do khớp, xương bánh chè lệch ra khỏi vị trí ban đầu
- Đầu gối sưng to, có thể kèm theo một số chấn thương phần mềm
- Giảm khả năng vận động như khó hoặc không thể đi lại, khó co duỗi khớp gối…
Bị trật khớp gối nên làm gì?
Khi bị trật khớp gối, người bệnh nên:
1. Đánh giá cơn đau ở đầu gối
Tùy vào mức độ nghiêm trọng mà trật khớp gối có thể gây đau nhiều hoặc ít. Nếu có thể và không quá đau, hãy thử duỗi thẳng đầu gối. Nếu cảm thấy bị kẹt hoặc quá đau để duỗi thẳng, người bệnh nên ổn định đầu gối và đi khám càng sớm càng tốt. Tự đánh giá cơn đau giúp người bệnh có phương hướng xử lý phù hợp, giảm nguy cơ chấn thương thêm.
2. Hạn chế vận động
Không nên tự ý nắn bóp, xoay lắc hoặc cố gắng đẩy khớp trở lại vị trí ban đầu. Điều này có thể khiến cho cấu trúc phần mềm quanh khớp như cơ, dây chằng, dây thần kinh hoặc mạch máu… bị tổn thương thêm. Tuy nhiên, cũng không được để khớp gối trật lủng lẳng khi di chuyển vì dễ gây đau, sốc cho người bệnh. Khi bị trật khớp gối, người bệnh cần ngồi yên và ngừng ngay các việc đang làm. Vì càng di chuyển và sử dụng khớp gối nhiều, tình trạng bệnh càng nặng. Người bệnh cần được cố định khớp gối bằng vải hoặc nẹp. Cố định khớp gối còn có tác dụng giảm đau tạm thời.
3. Chườm lạnh
Nhiệt độ thấp có thể làm co mạch máu, giảm lưu thông máu và hạn chế tích tụ chất lỏng xung quanh khớp bị thương. Do đó, để giảm đau và sưng, sau khi nẹp, người bệnh có thể chườm một túi đá nhỏ lên gối. Cần lưu ý chườm nhẹ, không ấn mạnh và tránh chườm đá trực tiếp lên khớp vì có thể gây tê cóng hoặc bỏng lạnh.
4. Đến cơ sở y tế gần nhất
Sau khi được cố định khớp và chườm lạnh, các triệu chứng có thể được cải thiện và người bệnh không còn cảm thấy đau nhưng vẫn phải đến cơ sở y tế để nắn chỉnh khớp trật. Nguyên nhân là do:
- Biến chứng cấp tính nặng nhất của trật khớp gối là tổn thương mạch khoeo. Đây là mạch máu lớn phía sau khớp gối, chịu trách nhiệm nuôi dưỡng chân. Vì vậy, nếu không được phát hiện và điều trị sớm, trong trường hợp xấu, tình trạng dập và tắc mạch khoeo có thể dẫn đến phải cắt đoạn chi. Do đó, trong vòng 48 – 72 giờ kể từ khi nắn trật, cần được bác sĩ theo dõi sát.
- Trật khớp gối có thể kèm theo tổn thương dây chằng và/hoặc sụn chêm. Vì vậy, sau khi giảm đau, sưng nề, người bệnh cần đến bệnh viện khám lại để chụp MRI xem có tổn thương dây chằng hay không. Trong trường hợp rách lớn hoặc đứt nhiều dây chằng, bác sĩ có thể chỉ định mổ tái tạo dây chằng và phục hồi tổn thương sụn chêm, từ đó lấy lại chức năng khớp gối.
- Trong quá trình di chuyển, cần cố gắng giữ cố định khớp gối.
Người bệnh có thể cần chụp X-quang hoặc MRI để xác định mức độ nghiêm trọng của trật khớp. Sau đó bác sĩ sẽ nắn sai khớp, điều chỉnh và đưa các xương ở khớp gối về vị trí ban đầu. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm nẹp, bó bột, phục hồi chức năng…
Những việc cần làm để nhanh phục hồi sau trật khớp gối
1. Vận động, sinh hoạt
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của trật khớp và cách điều trị, người bệnh có thể phải dùng nạng hoặc ngồi xe lăn. Thói quen sinh hoạt của người bệnh có thể sẽ bị thay đổi trong một vài tuần. Ví dụ: Người bệnh có thể phải sinh hoạt chủ yếu ở tầng trệt, hoặc đặt hàng giao tận nhà… để hạn chế đi lại.
2. Bổ sung dinh dưỡng
Lúc này, cơ thể đang bị tổn thương, vì vậy, người bệnh nên ăn uống đủ chất, uống đủ nước để cung cấp nguyên liệu cho quá trình tự sửa chữa. Thực phẩm giàu canxi và vitamin D có thể giúp xương bánh chè và các xương khác chắc khỏe hơn. Từ đó giúp nhanh lành vết thương và ngăn ngừa trật khớp trong tương lai. Người bệnh nên tăng cường các loại thực phẩm tốt cho xương khớp như xương ống ninh nhừ, nấm, ngũ cốc, sữa, cá ngừ, gan bò và lòng đỏ trứng… Nếu cần thiết, hãy sử dụng thực phẩm chức năng tăng cường canxi và Vitamin D.
3. Lựa chọn quần áo phù hợp
Khi bị trật khớp gối, nên chọn những loại quần áo dễ mặc vào và cởi ra, hạn chế va chạm vào vùng tổn thương như quần ngắn, quần ống rộng, váy…
4. Yêu cầu giúp đỡ nếu cần thiết
Trong quá trình hồi phục, nên hạn chế vận động, không tự lái xe hoặc mang vác vật nặng… Hãy nhờ sự giúp đỡ từ người khác để sinh hoạt dễ dàng và an toàn hơn.
Trật khớp gối là một chấn thương thường gặp và có tỷ lệ tái phát rất cao. Nếu không được điều trị và chăm sóc đúng cách, tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ hỏng khớp, tổn thương động mạch khoeo, thần kinh chày và mác…Vì vậy, khi nhận thấy một trong những dấu hiệu của trật khớp gối, người bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn điều trị.